AI không thay thế thẩm phán nhưng sẽ “biến đổi công việc của họ” đó chính là lời của Chánh án Hoa Kỳ, John Roberts trong báo cáo cuối năm 2023 của Cơ quan Tư pháp Liên bang Mỹ, đã đề cập đến tác động tiềm tàng của AI đối với hệ thống tư pháp. Đặc biệt, ông muốn xoa dịu những lo ngại về sự lạc hậu của các thẩm phán trước những tiến bộ công nghệ.
“Khi năm 2023 sắp kết thúc với những dự đoán nóng hổi về tương lai của AI, một số người có thể tự hỏi liệu các thẩm phán có sắp trở nên lỗi thời hay không. Tôi chắc chắn là không – nhưng cũng tin tưởng không kém rằng những thay đổi về công nghệ sẽ tiếp tục biến đổi công việc của chúng tôi,” Roberts nói.
Roberts nhấn mạnh giá trị nội tại của khả năng phán đoán của con người, máy móc không thể thay thế hoàn toàn các quyết định mang tính sắc thái cá nhân của con người.
Trong báo cáo của mình, Roberts đã chỉ ra tầm quan trọng của các yếu tố tinh tế như: bàn tay run rẩy, sự do dự nhất thời hoặc sự gián đoạn thoáng qua trong giao tiếp bằng mắt – những khía cạnh mà máy móc có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt chính xác.
Tuy nhiên, Roberts cũng bày tỏ những lo ngại chính đáng về các hạn chế tiềm tàng của AI trong lĩnh vực pháp lý. Ông cảnh báo về khả năng xuất hiện các câu trả lời bịa đặt hoặc “ảo giác” do AI tạo ra và trích dẫn nhiều trường hợp luật sư sử dụng các ứng dụng do AI cung cấp để gửi bản tóm tắt cho tòa án. Ngoài ra, Roberts còn nhấn mạnh những rủi ro liên quan đến AI ảnh hưởng đến quyền riêng tư và khả năng sai lệch trong các quyết định.
Bất chấp những lo ngại này, Roberts vẫn thừa nhận những khía cạnh tích cực của việc kết hợp AI vào hệ thống pháp luật. Ông nhận ra tiềm năng của AI trong việc dân chủ hóa khả năng tiếp cận các công cụ và tư vấn pháp lý, đặc biệt mang lại lợi ích cho những người không đủ khả năng chi trả cho việc thuê các luật sư hay tổ chức pháp lý.
Khi thế giới pháp lý thích ứng với AI, những phản ánh của Chánh án Roberts nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đạt được sự cân bằng giữa việc khai thác những lợi ích đáng kể của nó trong khi quản lý những rủi ro công nghệ có thể mang lại cho ngành pháp lý.
Tố Uyên
